Mistrzostwa świata w kolarstwie przełajowym

Mistrzostwa świata w kolarstwie przełajowym zostały rozegrane pierwszy raz w Paryżu w 1950 roku. W 1967 roku wprowadzono wyścig amatorów, z którego zrezygnowano w 1993 roku. W 1994 roku zniesiono podział na zawodowców i amatorów, i od tej chwili seniorzy rywalizują wspólnie. Od 1996 roku wprowadzono rywalizację mężczyzn do lat 23. Kobiety przystąpiły do rywalizacji w 2000 roku podczas mistrzostw świata w holenderskiej miejscowości Sint-Michielsgestel. Zwycięzcy poszczególnych kategorii nagradzani są „tęczowymi koszulkami”. Mistrzostwa te organizowane są przez Międzynarodową Unię Kolarską (UCI).

Organizatorzy mistrzostw

Medaliści

Mężczyźni (elita)

Osobny artykuł: Medaliści mistrzostw świata w kolarstwie przełajowym (elita).

Mężczyźni (amatorzy)

Osobny artykuł: Medaliści mistrzostw świata w kolarstwie przełajowym (amatorzy).

Mężczyźni (U-23)

Osobny artykuł: Medaliści mistrzostw świata w kolarstwie przełajowym (U-23).

Mężczyźni (juniorzy)

Osobny artykuł: Medaliści mistrzostw świata w kolarstwie przełajowym (juniorzy).

Kobiety (elita)

Osobny artykuł: Medalistki mistrzostw świata w kolarstwie przełajowym (elita).

Kobiety (U-23)

Osobny artykuł: Medalistki mistrzostw świata w kolarstwie przełajowym (U-23).

Kobiety (juniorki)

Osobny artykuł: Medalistki mistrzostw świata w kolarstwie przełajowym (juniorki).

Mieszane (sztafeta drużyn mieszanych)

Osobny artykuł: Medaliści mistrzostw świata w kolarstwie przełajowym (sztafeta drużyn mieszanych).

Tabela medalowa

Stan po MŚ 2023.

Miejsce	Państwo				Razem
1.	Belgia	62	54	45	161
2.	Holandia	48	38	40	126
3.	Francja	22	27	31	80
4.	Szwajcaria	16	23	26	65
5.	Niemcy	13	22	13	48
6.	Czechosłowacja	11	10	7	28
7.	Włochy	11	7	12	30
8.	Czechy	9	12	16	37
9.	Wielka Brytania	9	7	5	21
10.	Dania	2	1	2	5
11.	NRD	2	0	0	2
12.	Stany Zjednoczone	1	8	3	12
13.	Hiszpania	1	4	0	5
14.	Kanada	1	1	0	2
15.	Polska	0	4	4	8
16.	Słowacja	0	2	0	2
17.	Węgry	0	1	1	2
18.	Austria	0	0	1	1
18.	Luksemburg	0	0	1	1