W tym artykule zbadamy fascynujący świat
Zawada (powiat tarnowski) i jego wiele aspektów, od jego pochodzenia po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo. Na przestrzeni dziejów
Zawada (powiat tarnowski) odgrywał kluczową rolę w różnych obszarach, wpływając na kulturę, politykę, naukę i codzienne życie ludzi. Zagłębimy się w jego pochodzenie, przeanalizujemy jego ewolucję w czasie i sprawdzimy jego znaczenie we współczesnym świecie. Dodatkowo zbadamy różne perspektywy i opinie na temat
Zawada (powiat tarnowski), a także jego dzisiejsze implikacje etyczne i moralne. Przygotuj się na ekscytującą podróż przez
Zawada (powiat tarnowski) i odkryj wszystkie jego niuanse i znaczenia!
Zawada – wieś w Polsce położona na Górze św. Marcina, w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Tarnów. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.
Toponimia
W 1510 roku występowało w źródłach Podgrodzie. W 1525 roku dokumenty wymieniały wieś „Zawada vel Podgrodzye”. W późniejszych latach człon „Podgrodzie” wyszedł z użycia. Nazwa Zawada oznacza karczmę lub przeszkodę na drodze. Biegł tędy szlak z tarnowskiego zamku do Tuchowa.
Części wsi
Integralne części wsi Zawada
SIMC |
Nazwa |
Rodzaj
|
0833310 |
Brzezinki |
część wsi
|
0833326 |
Brzuchówka |
część wsi
|
0833332 |
Debry |
część wsi
|
0833349 |
Dół |
część wsi
|
0833355 |
Góra |
część wsi
|
0833361 |
Grodziska |
część wsi
|
0833378 |
Kąty |
część wsi
|
0833384 |
Łabnówka |
część wsi
|
0833390 |
Srebrówka |
część wsi
|
0833409 |
Wólka Zawadzka |
część wsi
|
Historia
Wieś położona jest na szczycie Góry Świętego Marcina (384 m), około 5 km na południe od centrum Tarnowa. Parafia w Zawadzie powstała prawdopodobnie w XII wieku, pierwsza spisana wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1326 roku. W miejscowości prowadzone były prace archeologiczne, których efektem było odkrycie pozostałości wczesnośredniowiecznego grodziska (IX–XI wiek) i osady przygrodowej z X–XII wieku. Podania ludowe mówią o pogańskiej gontynie, która miała być umiejscowiona w pobliżu grodziska i osady. Wg Anieli Piszowej w świątyni czczono boga wichrów Pogwizda, a na wzgórzu płonęły niewygasające światła.
-
Widok na Tarnów z Góry św. Marcina
-
Dzwonnica przy kościele pw. św. Marcina Biskupa.
-
Radiowo-Telewizyzjny Ośrodek Nadawczy Góra św. Marcina.
Na skalistym cyplu po północno-zachodniej stronie Góry Świętego Marcina (w obecnych granicach administracyjnych Tarnowa) położone są ruiny zamku, wzniesionego w latach 1328–1331 przez Spycimira z Melsztyna. We wsi znajduje się zabytkowy drewniany kościół św. Marcina z XV wieku.
W 1782 roku władze austriackie nakazały przeniesienie szubienicy z tarnowskiego rynku na szczyt Góry św. Marcina, w pobliże kościoła w Zawadzie.
W 1846 roku podpalenie karczmy stojącej na Górze św. Marcina miało być znakiem do rozpoczęcia zorganizowanego powstania i ataku na Tarnów celem, którego było uzyskanie przez Polskę niepodległości. W wyniku śnieżyc i wydarzeń zwanych rabacją galicyjską do przewrotu nie doszło. 1 września 1889 roku otwarto w Zawadzie szkołę ludową obejmującą też sąsiedni Tarnowiec. Własny budynek otrzymała w 1895 roku i funkcjonowała w nim do 1975.
W 1951 roku część wsi włączono do Tarnowa. W 1960 roku obok zabytkowego kościoła św. Marcina, utworzona została Stacja Linii Radiowych. W latach 1984–1987 wybudowano nową wieżę antenową o wysokości 90 metrów.
Zabytki
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.
Wyróżnienia
Sołectwo otrzymało tytuł Najpiękniejszej Małopolskiej Wsi 2019 w konkursie organizowanym przez Województwo Małopolskie. Doceniono jej malownicze położenie oraz dbałość o dziedzictwo kulturowe, w tym XV-wieczny drewniany kościół parafialny św. Marcina.
Sport
Corocznie od 2004 roku organizowany jest w czerwcu bieg ulicami Zawady zwany „Memoriałem im. Ojca Zbigniewa Strzałkowskiego”.
Osoby związane z miejscowością
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 159702
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1589 .
- ↑ FeliksF. Kiryk FeliksF., ZygmuntZ. Ruta ZygmuntZ., Tarnów. Dzieje miasta i regionu. Tom I, 1981, s. 139 .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. . (pol.).
- ↑ Renata OpracR.O. Iwaniec Renata OpracR.O., Tarnów i jego okolice w legendach, Miejska Biblioteka Publiczna im. J. Słowackiego, 2002, ISBN 83-910896-2-2 .1 styczniabrak strony (książka)
- ↑ KrzysztofK. Moskal KrzysztofK., RADA GMINYR.G. TARNÓW RADA GMINYR.G., UCHWAŁA NR XXVII/302/2017 RADY GMINY TARNÓW w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2017-2020 dla Gminy Tarnów, 31 marca 2017 .brak strony (książka)
- ↑ a b KrzysztofK. Moskal KrzysztofK., Leksykon historyczny miejscowości gminy Tarnów. Zawada, „Nowiny Tarnowskiej Gminy” (135), grudzień 2016, ISSN 1897-2446 .brak strony (czasopismo)
- ↑ Józef Cyrankiewicz. Dziennik Ustaw nr 35 poz.270, 271, 272., Rozporządzenie Rady Ministrów z dn.23.06.1951 w sprawie zmiany granic miasta Tarnowa., 23 czerwca 1951 .brak strony (książka)
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy , wuoz.malopolska.pl .
- ↑ Zawada – Najpiękniejsza Wieś w Małopolsce , www.gmina.tarnow.pl .
- ↑ PawełP. Chwał PawełP., Zawada k. Tarnowa najpiękniejszą wsią w Małopolsce , Gazeta Krakowska, 4 lipca 2019 (pol.).
- ↑ Szkoła Podstawowa w Zawadzie im. o. Z. Strzałkowskiego - News: Zapraszamy na VIII Memoriał im. ojca Zbigniewa Strzałkowskiego , szpzawada.pl .
Bibliografia
- AndrzejA. Matuszczyk AndrzejA., Pogórze Karpackie, Tarnów: Oddział PTTK „Ziemi Tarnowskiej”, 1995, ISBN 83-903260-1-9, OCLC 891189204 .brak strony (książka)
Wsie |
|
---|
Integralne części wsi |
- Bachówki
- Bieniówka
- Blok
- Brzezinki (Zawada)
- Brzezinki (Zgłobice)
- Brzuchówka
- Buczyna
- Czermakówka
- Dąbrowy
- Debry
- Doroszówka
- Dół (Jodłówka-Wałki)
- Dół (Koszyce Wielkie)
- Dół (Zawada)
- Dziurówki
- Fiołkówka
- Gołębin
- Góra (Jodłówka-Wałki)
- Góra (Zawada)
- Górówka
- Granica
- Granice Południowe
- Granice Północne
- Grodziska
- Jałowce
- Jesionne
- Kamionka
- Kamionna
- Kąty
- Kobiela
- Kolonia
- Koniec
- Kopalina
- Łabnówka
- Łękawa
- Mała Chlebówka
- Masiówki
- Młyny
- Na Górce
- Nad Dunajcem
- Nawsie
- Osicze
- Pary
- Piekło (Biała)
- Piekło (Błonie)
- Pod Dunajcem
- Pod Lasem
- Podgórze
- Podkościele
- Podkościele
- Podlesie
- Połcze Drugie
- Połcze Pierwsze
- Przebięda
- Przemyśl
- Przy Ochronie
- Rola
- Siciny
- Skotnik
- Srebrówka
- Stara Wieś
- Stawiska
- Szpatkówka
- Szpic
- Ścieżki
- Urwiska
- Wałki
- Wola
- Wola Błońska
- Wólka
- Wólka Zawadzka
- Wronówka
- Za Ostrą Górą
- Załęcze
- Zapole
- Zimna Woda
- Żabno
|
---|